MARKOS DRAGUMIS (1934-2023) Muzikolog dhe poet

Vdiq në Athinë muzikologu i shquar grek Markos Dragumis. Ai pati lindur në Athinë në vitin 1934. Ka qenë biri i Filippos Dragumis, deputet dhe ministër, dhe i Eleni Valaoritisit. Nga ana e të atit, rridhte nga familja e famshme Dragumi. Ishte nipi i kryeministrit Stefanos Dragumis dhe nipi i Ion Dragumit. Nga ana e nënës, ai ishte nipi i Ioannis Valaoritis, guvernator i Bankës Kombëtare të Greqisë dhe stërnip i Aristotelis Valaoritisit, poet i njohur grek. Ai studioi piano, teori të përparuara dhe muzikë bizantine dhe më pas kreu studime pasuniversitare në muzikologji në Universitetin e Oksfordit.

Pas kthimit të tij në Greqi ai punoi në Kolegjin e Athinës (1964-1988) si mësues muzike dhe në Konservatorin e Athinës (1970-2003) si mësues i historisë së muzikës.

Markos Dragumis ka qenë drejtor i Arkivit Folklorik Muzikor të Qendrës për Studime Mikraziatike si dhe anëtar i Shoqatës Ndërkombëtare Muzikologjike. Ka botuar studime, artikuj, libra dhe incizime të shumta.

Në vitin 1991 u nderua nga Akademia e Athinës për kontributin e dhënë në muzikë, ndërsa në vitin 2008 u shpall doktor nderi i Universitetit të Athinës.

Markos Dragumis është ndoshta muzikologu më i madh i Greqisë.

Përveç studimeve muzikore, ai ka qenë njëkohësisht edhe poet. Poezia e tij përshkohet nga nota të theksuara humori, kritike dhe sarkazme. Një protestë e vazhdueshme dhe një papajtueshmëri me humbjen e vlerave të shoqërisë së sotme vihet re në shumicën e poezive të tij. Kështu shpjegohet që një pjesë e mirë e krijimeve të tij poetike paraqesin një botë imagjinare ose u kushtohen miqve dhe personaliteteve të kulturës greke, bartës të vlerave të vërteta njerëzore.

Me Markos Dragumin na lidhte një miqësi e sinqertë. Më priste gjithmonë në zyrën e tij dhe gjithmonë kishte një libër të ri të vetin për të dhuruar me kushtim. Disa herë këta ishin libra poetikë.

Më poshtë po postoj dy poezi që kam përkthyer nga libri i tij «LUGËT DHE PIRUNËT E SIME GJYSHEJE».

Njërën prej tyre, të titulluar "Planeti 5Φ", ai e mbyll me vargjet:

Atje më vuri në gjumë / një kor engjëjsh / me këngë të buta / për trishtimin e hënës / dhe psherëtimat e yjeve.

Dhe atje kam për të banuar / në trajtë hiri /gjer të zgjidhet magjia / që më mban këtu në Tokë.

Kjo magji u zgjidh sot për Markos Dragumin.

Aristotel Spiro

MEGJITHATË

Atje ku dikur fëshfërinin kopshtijet

me engjëjthit që trumbetonin në erë

këngë parajsore galdimi:

ka dy jargavanë dhe një spiré të bardhë.

Poshtë valëve dhe ndërmjet kavosh

po shërohen plagët që më hapën

goditjet e një bajonete të ndryshkur,

tek i fërkoj me sfungjerë e leshterikë.

Me të reshtur vajtimet dhe kujet

që si gjarpërinj gjumin ma mbështjellin,

puset zbuloj një nga një

dhe zhytem sërish në heshtjen e tyre.

PLANETI 5Φ

Tek po përfundoja pa zhurmë

fluturimin në planetin 5Φ

pylli i ngurtësuar

po zhytej mengadalë

në rërën lëvizëse

dhe në vend të tij lindte

një qytet i zbukuruar

me statuja të gdhendura hijshëm

dhe me tempuj dërrasash.

Atje adhurova

gjinjtë e rrumbullakët

të një pesëΦisnikeje të bukur

me dhelka e temjane.

Atje më vuri në gjumë

një kor engjëjsh

me këngë të buta

për trishtimin e hënës

dhe psherëtimat e yjeve.

Dhe atje kam për të banuar

në trajtë hiri

gjer të zgjidhet magjia

që më mban këtu në Tokë.

Përktheu: Aristotel Spiro

Marrë nga përmbledhja poetike «LUGËT DHE PIRUNËT E SIME GJYSHEJE» Shtëpia Botuese «Dodoni», Athinë-Janinë.